Από τον ΣΩΤΗΡΗ ΛΕΤΣΙΟ
Σπάνιες στιγμές θείας κατάνυξης και ιερής πνευματικής ανάτασης είχαν την ευκαιρία να ζήσουν όσοι παρευρέθηκαν πριν από λίγο καιρό στη Θεία Λειτουργία που τελέστηκε στα ερείπια ενός βυζαντινού ναού, που βρίσκεται στον αρχαιολογικό χώρο της Πέτρας, στην Ιορδανία. Ήταν η πρώτη φορά εδώ και 15 αιώνες που ακούστηκαν εκ νέου τα λόγια του ιερού ευαγγελίου φωτίζοντας τις ψυχές των ευσεβών χριστιανών σε έναν τόπο φορτωμένο από ιστορικές και θρησκευτικές μνήμες.
«Ζήσαμε όλοι μας μια πρωτόγνωρη εμπειρία παρακολουθώντας την θεία λειτουργία που τέλεσε ο Αρχιεπίσκοπος Κυριακουπόλεως κ. Χριστοφόρος και την παρακολούθησαν κληρικοί, μοναχοί αλλά και αρκετοί αραβόφωνοι ορθόδοξοι από την Ιορδανία και άλλες περιοχές. Ζήσαμε την ιστορική συνέχεια της ανατολικής ορθόδοξης εκκλησίας. Ήταν ένα φοβερό συναίσθημα!» τονίζει μιλώντας στην «Ορθόδοξη Αλήθεια» ο αρχιμανδρίτης του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων π. Ινοκέντιος, ο οποίος για πάνω από 50 χρόνια είναι υπεύθυνος σε θέματα εκπαίδευσης στα παλαιστινιακά εδάφη και στην Ιορδανία.
«Ακόμη και τώρα που μιλάμε δυσκολεύομαι να συνειδητοποιήσω, ότι χρειάστηκε να περάσουν 1500 χρόνια προκειμένου να αντηχήσουν και πάλι οι ψαλμωδίες της ορθόδοξης πίστης σε εκείνο τον ερημωμένο τόπο και η ψυχή μας να ευφρανθεί από πρωτόγνωρα συναισθήματα» αναφέρει ο π. Ινοκέντιος και συνεχίζει: «Ο ναός αυτός βρίσκεται στο Ντέιρ, στο κεντρικό σημείο της περιοχής που αποτελεί την νεκρόπολη της Πέτρας, ένα από τα πιο σημαντικά τουριστικά αξιοθέατα σε όλο τον πλανήτη. Δεν γνωρίζουμε σε ποιόν άγιο ήταν αφιερωμένος. Σύμφωνα όμως με τις εκτιμήσεις των αρχαιολόγων θα πρέπει να οικοδομήθηκε μάλλον τον 5ο αιώνα μ.Χ. Στα ερείπια του ναού διασώζεται μόνο η κόγχη του ιερού και μερικές κολώνες».
Όπως αναφέρει ο π. Ινοκέντιος «όταν βρεθεί κάποιος μέσα στο ναό αυτό και βλέποντας τα κιονόκρανα και τις κολώνες έχει την αίσθηση ότι βρίσκεται επί ελληνικού εδάφους. Η αρχαιολογική υπηρεσία της Ιορδανίας έχει φροντίσει για την όσο το δυνατόν καλύτερη συντήρηση τόσο του ναού αυτού στην Πέτρα, όπως και για τους περισσότερους βυζαντινούς ναούς σε όλη την χώρα».
Ο ίδιος τονίζει: «Η περιοχή της Πέτρας άκμασε επί Ναβαταίων. Η αρχαία Μητρόπολη της Πέτρας θεωρείτο κατά την βυζαντινή εποχή από τις πιο ακμαίες και για κάποια περίοδο είχε επτά επισκόπους. Την τέλεση της εν λόγω θείας λειτουργίας θα πρέπει να την εντάξουμε στις προσπάθειες που κάνει τα τελευταία χρόνια η κυβέρνηση της Ιορδανίας, έτσι ώστε να αναδείξει τα θρησκευτικά μνημεία της Ορθοδοξίας που ανάγονται στην εποχή του Βυζαντίου αλλά και να ενθαρρύνει την ενίσχυση του θρησκευτικού προσκυνηματικού τουρισμού».
ΤΡΕΙΣ ΑΨΙΔΕΣ
Ο εν λόγω βυζαντινός ναός είναι μια τρίκλιτη βασιλική που περιλαμβάνει τρεις αψίδες στο ανατολικό άκρο και τρεις δυτικές πύλες. Τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή της εκκλησίας συμπεριλαμβανομένων των κιονόκρανων, των θυρών και των ανάγλυφων πρέπει να προέρχονταν από ερειπωμένα μνημεία. Κάθε ένας από τους πλαϊνούς διαδρόμους της εκκλησίας της Πέτρας είναι πλακόστρωτος με 70 τ.μ. διατηρητέων ψηφιδωτών, τα οποία περιλαμβάνουν ποικίλα ζώα: τοπικά, εξωτικά και μυθολογικά όπως και προσωποποιήσεις των Εποχών, του Ωκεανού, της Γης και της Σοφίας.
Όταν κατασκευάστηκε για πρώτη φορά γύρω στο 450 μ.Χ. ο ναός είχε μόνο μία αψίδα και μια βεράντα εισόδου, ενώ ο ναός ήταν πλακόστρωτος. Το μωσαϊκό των εποχών που βρίσκεται στο νότιο διάδρομο προέρχεται από εκείνη την περίοδο. Γύρω στο 500 μ.Χ ο ναός αναδιαμορφώθηκε. Τοποθετήθηκαν δύο πλευρικές αψίδες και κατασκευάστηκε το διώροφο αίθριο. Είναι πολύ πιθανόν γύρω στο το 600 μ.Χ να ξεκίνησαν οι εργασίες για μια δεύτερη αναδιαμόρφωση. Ωστόσο, οι εργασίες διακόπηκαν όταν ξέσπασε μεγάλη πυρκαγιά εντός της εκκλησίας, ενώ η καταστροφή ολοκληρώθηκε από τους σεισμούς που επακολούθησαν.
Ο ναός ήρθε στο φως χάρη στο ανασκαφικό έργο του Κένεθ Ράσελ το 1990, ενώ οι ανασκαφές συνεχίστηκαν από το 1992 έως το 1998 από το Αμερικανικό Κέντρο Ανατολικών Ερευνών. Τον Δεκέμβριο του 1993 στο εσωτερικό της εκκλησίας αποκαλύφθηκαν 152 πάπυροι. Οι κύλινδροι, που είναι η μεγαλύτερη ομάδα αρχαίου γραπτού υλικού που βρέθηκε στην Ιορδανία, απανθρακώθηκαν λόγω της πυρκαγιάς αλλά εξακολουθούν να αποκρυπτογραφούνται. Οι κύλινδροι που είναι γραμμένοι στην ελληνική γλώσσα αποτελούν τα αρχεία μίας πολυμελούς οικογένειας και παρέχουν μια πολύτιμη ματιά για την στη ζωή στην Πέτρα μεταξύ 528 και 582 μ.Χ.
ΤΑ ΑΠΟΜΕΙΝΑΡΙΑ 30 ΙΕΡΩΝ ΝΑΩΝ ΚΑΙ Ο ΨΗΦΙΔΩΤΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΤΟΠΩΝ
Τμήμα των Αγίων Τόπων αποτελεί και η Ιορδανία, κάτι που δυστυχώς πολύς κόσμος στην Ελλάδα το αγνοεί νομίζοντας λανθασμένα, ότι οι Άγιοι Τόποι καταλαμβάνουν μόνο την περιοχή από τον Ιορδάνη ποταμό έως τις ακτές τις Μεσογείου.
Στις 15.000 ανέρχονται σήμερα οι ορθόδοξοι χριστιανοί που κατοικούν στην Ιορδανία. Ανήκουν σε όλα τα κοινωνικά στρώματα του μικρού αυτού κράτους της Μέσης Ανατολής και διαθέτουν μεγάλη επιρροή. Σημαντικό κέντρο της Ορθοδοξίας κατά το παρελθόν υπήρξε και η πόλη της Μάνταμπα (Μήδαδα όπως αποκαλείτο στην κοινή ελληνιστική γλώσσα), η οποία σήμερα έχει πληθυσμό 60.000 κατοίκων.
Δίχως υπερβολή μπορεί να ειπωθεί πως ό,τι αποτελούσε η Ιερουσαλήμ για τη δυτική όχθη του Ιορδάνη, κάτι αντίστοιχο ήταν και η Μάνταμπα για την ανατολική όχθη του. Σε αυτή διασώζονται σήμερα τα απομεινάρια 30 ναών της βυζαντινής περιόδου. Στο δάπεδο μιας από αυτές τις εκκλησίες που είχε οικοδομηθεί επί Ιουστινιανού (6ος αιώνας) διασώζεται ένας χάρτης των Αγίων Τόπων φτιαγμένος από ψηφιδωτά.
*Αναδημοσίευση από την εφημερίδα “Ορθόδοξη Αλήθεια”