Ο κ. Κωνσταντίνος Καπετανίδης μιλά στην «Ο.Α» για τη ζωή, το έργο και το παράδειγμα του σπουδαίου λόγιου από τον Πόντο, του θείου του Νίκου Καπετανίδη
«Ο Νίκος Καπετανίδης ήταν ένας πνευματικός άνθρωπος που αγωνίστηκε πολύπλευρα για τον ελληνισμό». Τα λόγια αυτά ανήκουν στον κ. Κωνσταντίνο Καπετανίδη, ανιψιό του Νίκου Καπετανίδη, ο οποίος μίλησε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια» για τη ζωή και το έργο του σπουδαίου αυτού Ελληνα δημοσιογράφου και λόγιου από τον Πόντο.
«Ο Νίκος Καπετανίδης γεννήθηκε το Νοέμβριο του 1889 στο Ριζέ, μια κωμόπολη κοντά στην Τραπεζούντα. Γονείς του ήταν ο Χαράλαμπος Καπετανίδης και η Ερμοφύλλη Βελισσαρίδου. Αδέλφια του ήταν η Χρυσάνθη (1891) και ο Κώστας (1895)» τονίζει ο κ. Καπετανίδης και συνεχίζει την αναφορά του: «Η οικογένειά του βρισκόταν σε σχετικά καλή οικονομική κατάσταση και ήταν άνθρωποι του πνεύματος και της γνώσης. Από το 1901 έως το 1907 φοίτησε στο περίφημο Φροντιστήριο της Τραπεζούντας και διατηρούσε εγκάρδια φιλία με τον Φίλονα Κτενίδη, τον Θεόδωρο Κασσάνη και τον Ηλία Εφραιμίδη με τους οποίους μοιραζόταν την αγάπη για την λογοτεχνία. Ειδικά ο Νίκος και ο Κτενίδης έδειχναν μεγάλη αγάπη και κλίση στη συγγραφή λογοτεχνικών κειμένων και χρονογραφημάτων, τα οποία δημοσιεύονταν στις εφημερίδες της εποχής».
Ο ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ
Ο ίδιος αναφέρει: «Τελειώνοντας το 1910 το Φροντιστήριο ξεκίνησε να δουλεύει στην τράπεζα που ανήκε στους αδερφούς Φωστηρόπουλου. Διέθετε πολύ προοδευτικές πολιτικές και κοινωνικές ιδέες γεγονός που τον ώθησε να ασχοληθεί ενεργά με το συνδικαλιστικό κίνημα. Μάλιστα, το 1910, σε ηλικία μόλις 21 ετών, ιδρύει μαζί με άλλους προοδευτικούς υπαλλήλους το πρώτο συνδικαλιστικό όργανο στον Πόντο, τον ”Ελληνικό Σύνδεσμο Εμποροϋπαλλήλων”. Ήταν από τα ηγετικά στελέχη του Συνδέσμου και αυτό αποτυπώνεται στο ότι εξελέγη γενικός γραμματέας του. Συγχρόνως ο Κτενίδης από κοινού με τον Καπετανίδη θα εκδώσουν το δεκαπενθήμερο φιλολογικό και λαογραφικό περιοδικό ”Επιθεώρησις”, όπου σε αυτό τα περισσότερα κείμενα τα έγραφαν οι δύο τους. Το 1912 ο Καπετανίδης εξέδωσε την πρώτη σειρά διηγημάτων του, η οποία δυστυχώς έμελλε να είναι και η μοναδική λόγω της σύντομης ζωής του. Την υπέγραψε με το ψευδώνυμο Σπύρος Φωτεινός, ενώ τη σειρά προλόγισε ο γνωστός Πόντιος λογοτέχνης της εποχής Γιάννης Κανονίδης που καταγόταν από την Ανάπα της Ρωσίας».
Η ειρηνική περίοδος, ωστόσο, που ευνοεί και την παραγωγή του πνευματικού έργου δεν θα διαρκούσε για πολύ ακόμη. Με το που ξεσπά το 1914 ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος ο Καπετανίδης επιστρατεύεται στον τουρκικό στρατό. «Πριν φύγει παντρεύεται εσπευσμένα την αγαπημένη του 19χρόνη Ελένη Παπαδοπούλου, η οποία έπασχε από προχωρημένη φυματίωση, με σκοπό να της δώσει χαρά» τονίζει ο ανιψιός του μεταφέροντάς μας αυτούσια τα γεγονότα εκείνης της περιόδου.
ΤΑΓΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
«Στη διάρκεια της θητείας του στο Ερζερούμ κόντεψε να πεθάνει από τις κακουχίες. Στους Ελληνοπόντιους δεν είχαν δώσει όπλα, αλλά τους υποχρέωσαν να εργαστούν εξοντωτικά στα τάγματα εργασίας. Μετά από πολλές κακουχίες κατάφερε να λιποτακτήσει τον Σεπτέμβριο 1914 και μέσω μίας εξαντλητικής πορείας επέστρεψε κρυφά στην Τραπεζούντα, όπου πληροφορήθηκε ότι η Ελένη είχε πεθάνει. Έως τον Απρίλιο του 1916 παρέμεινε κρυμμένος για να αποφύγει τυχόν καταδίκη του από τα τουρκικά στρατοδικεία. Μετά την κατάληψη της Τραπεζούντας από τα ρωσικά στρατεύματα τον Απρίλιο του 1916 εξέδωσε την εβδομαδιαία εφημερίδα ”Σάλπιγγα”, της οποίας δυστυχώς δεν διεσώθη κάποιο αντίτυπο. Οι Ρώσοι αποσύρθηκαν από την Τραπεζούντα τον Φεβρουάριο του 1918 και επέστρεψαν οι Τούρκοι. Ο Καπετανίδης έκλεισε την εφημερίδα επειδή είχε στιγματιστεί με αφορμή τα φιλελληνικά του άρθρα, ενώ την ίδια χρονιά εξέδωσε την εφημερίδα ”Εποχή” με την βοήθεια του αδελφού του Κώστα. Η ”Εποχή” ήταν το χαράκωμα από το οποίο έδωσε τον δικό του αγώνα για την ενημέρωση των συμπολιτών του αλλά και για την αποκάλυψη της αλήθειας σχετικά με τον κατατρεγμό του ελληνικού στοιχείου. Στην εφημερίδα αυτή δημοσίευσε και 45 άρθρα υπέρ της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισής του Γληνού και του Δελμούζου και της δημοτικής γλώσσας, επειδή πίστευε ότι η ανάταση του έθνους θα ερχόταν μέσα από την μόρφωση των ελληνόπουλων».
Το μεγαλείο ψυχής του ενώπιον του δικαστηρίου και ο απαγχονισμός του
Ο κλοιός όμως είχε αρχίσει να σφίγγει γύρω από τον Νίκο Καπετανίδη, που είχε αρχίσει να δέχεται τους εκφοβισμούς των Τούρκων. Στις 5 Μαρτίου 1921 με εντολή των τουρκικών αρχών κλείνει η «Εποχή» και πέντε ημέρες αργότερα συλλαμβάνεται ο Καπετανίδης, ενώ σταδιακά μεταφέρθηκε στις φυλακές της Αμάσειας όλη η πνευματική ηγεσία των Ποντίων και από τις άλλες πόλεις. Τον Σεπτέμβριο του 1921 καταδικάστηκαν σε θάνατο συνολικά 69 επιφανείς Πόντιοι. Ανάμεσά τους και ο Καπετανίδης.
Στο σημείο αυτό ο κ. Κωνσταντίνος Καπετανίδης αποκαλύπτει το εξής συγκλονιστικό γεγονός: «Στο δικαστήριο και ενώ διέβλεπε ότι θα πεθάνει, είχε το θάρρος και το μεγαλείο όχι απλώς να μην προσπαθήσει να σώσει την ζωή του, αλλά να βάλει ουσιαστικά πιο βαθιά το κεφάλι του στην αγχόνη. Οταν του είπε ο πρόεδρος του δικαστηρίου πως εργάζεται για την αυτονομία του Πόντου, αυτός απάντησε ”Κάνετε λάθος! Εγώ εργάζομαι για την πλήρη ένωση του Πόντου με την Ελλάδα”. Τον Σεπτέμβριο του 1921 οδηγήθηκε στην αγχόνη μαζί με τους υπόλοιπους συγκατηγορούμενούς τους Ελληνες του Πόντου».
Ο κ. Κωνσταντίνος Καπετανίδης έχει γράψει δύο βιβλία προκειμένου να γίνουν γνωστές οι ιδέες και το έργο του Νίκου Καπετανίδη. Στη διάσωση και προβολή του έργου του Καπετανίδη συμβάλλουν και οι εκδηλώσεις που διοργανώνει ο Σύλλογος Δράσης Νίκος Καπετανίδης, στη Θεσσαλονίκη. Με πρωτοβουλία του συλλόγου αυτού έχει στηθεί άγαλμα του Καπετανίδη στο στρατόπεδο του Παύλου Μελά, στη Θεσσαλονίκη, ενώ επίσης έχουν γραφτεί τρία τραγούδια που ερμηνεύονται από γνωστά ονόματα του ελληνικού πενταγράμμου και αναφέρονται στον Νίκο Καπετανίδη.
*Αναδημοσίευση από “Ορθόδοξη Αλήθεια”