Το Σάββατο, 28 Σεπτεμβρίου 2024, στην Αίθουσα εκδηλώσεων του Πνευματικού Κέντρου της Ιεράς Μητροπόλεως, στην Ναύπακτο, πραγματοποιήθηκε με επιτυχία το Ι΄ Θεολογικό Συνέδριο της Ιεράς Μητροπόλεως Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου με γενικό θέμα: «Η ανθρωπολογία της Ορθοδόξου Εκκλησίας, προϋποθέσεις της Εκκλησιαστικής ζωής».
Την έναρξη του Συνεδρίου κήρυξε ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος, και ο ίδιος ανέγνωσε τα Μηνύματα που απέστειλαν προς το Συνέδριο ο Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπούλεως κ. Βαρθολομαίος και ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμος.
Οι Εισηγητές και οι αντίστοιχες Εισηγήσεις τους με την σειρά που παρουσιάσθηκαν, ήταν οι εξής:
- Γεώργιος Σίσκος, Διδάσκων στο Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας Α.Π.Θ.: «Το Προπατορικό αμάρτημα στους Πατέρες της Εκκλησίας»
Πρωτοπρεσβύτερος π. Θωμάς Βαμβίνης, Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος Ι. Μ . Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου: «Η ιερά ησυχία θεμελιωμένη στην Αγία Γραφή» - Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιερόθεος: «Προϋποθέσεις συμμετοχής του ανθρώπου στο Βάπτισμα και την θεία Ευχαριστία»
- Αρχιμανδρίτης Τύχων, Καθηγούμενος Ι. Μ. Σταυρονικήτα: «Η ησυχαστική ζωή στους Πατέρες της Ερήμου»
Πρωτοπρεσβύτερος π. Γεώργιος Παπαβαρνάβας, Κληρικός Ι. Μ. Ναυπάκτου: «Είναι δυνατή η ησυχαστική ζωή στον κόσμο;» - Ιεροδιάκονος π. Παΐσιος Παρασκευάς, Κληρικός Ι. Μ. Ναυπάκτου: «Ησυχαστικά στοιχεία στην διδασκαλία του αγίου Κοσμά του Αιτωλού»
Μητροπολίτης Καστορίας κ. Καλλίνικος: «Το ‘‘Συμβουλευτικόν Εγχειρίδιον’’ του αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου»
Ο Μητροπολίτης στην Εισαγωγή του είπε ότι το παρόν Θεολογικό Συνέδριο της Ιεράς Μητροπόλεως είναι το 10ο και έχει τίτλο «Η ανθρωπολογία της Ορθοδόξου Εκκλησίας» και με υπότιτλο, που ερμηνεύει καλύτερα το θέμα, «οι προϋποθέσεις της εκκλησιαστικής ζωής». Έχουμε διαπιστώσει ότι οι σύγχρονοι Χριστιανοί, ακόμη και οι Κληρικοί και θεολόγοι, εν πολλοίς αγνοούν ή επιμελώς παραθεωρούν το πως δημιουργήθηκε ο άνθρωπος, τι έγινε με το προπατορικό αμάρτημα και τι τελικά έγινε με την ενανθρώπηση του Υιού και Λόγου του Θεού. Είναι κρίσιμο και καίριο σημείο να δη κανείς τον άνθρωπο από την δημιουργία του μέχρι σήμερα από πλευράς σωτηρίας. Δεν πρόκειται για μια ανθρωπολογία διανοητική, λογικοκρατική, αλλά σωτηριολογική. Είπε ότι οι Εισηγήσεις που θα ακουστούν εκφράζουν τις προϋποθέσεις με τις οποίες ζούμε στην Εκκλησία, για να αποφεύγουμε την τυπολατρεία και τον επιφανειακό ηθικισμό.
Εσπερινός και Αρχιερατικό Συλλείτουργο
Το απόγευμα της ιδίας ημέρας του Συνεδρίου, στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Δημητρίου Ναυπάκτου, τελέσθηκε ο Δισαρχιερατικός Εσπερινός χοροστατούντος και ομιλούντος του Μητροπολίτου Καστορίας κ. Καλλινίκου και συγχοροστατούντος του Ποιμενάρχου κ. Ιεροθέου. Στο κήρυγμά του ο κ. Καλλίνικος αναφέρθηκε με λίγα λόγια στο Θεολογικό Συνέδριο και ευχαρίστησε τον Μητροπολίτη κ. Ιερόθεο για την Θεολογική αυτή προσφορά.
Την επόμενη ημέρα, Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου, στον ίδιο Ιερό Ναό τελέσθηκε ο Όρθρος και το Αρχιερατικό Συλλείτουργο ιερουργούντων των δύο Μητροπολιτών Καστορίας και Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου. Τον θείο Λόγο κήρυξε ο Μητροπολίτης κ. Ιερόθεος, ο οποίος με αφορμή την αποστολική περικοπή αναφέρθηκε στον όσιο Κυριακό τον αναχωρητή και ανέλυσε το αποστολικό χωρίο «ο βεβαιών ημάς συν υμίν εις Χριστόν και χρίσας ημάς Θεός, ο και σφραγισάμενος ημάς και δούς τον αρραβώνα του Πνεύματος εν ταίς καρδίαις ημών» (Β΄ Κορ. 1,21) και ανέλυσε πως ο Χριστός σφραγίζει τους μαθητές Του.
Πριν την απόλυση της Θείας Ευχαριστίας ο Μητροπολίτης Καστορίας κ. Καλλίνικος ευχαρίστησε τον Μητροπολίτη Ναυπάκτου κ. Ιερόθεο για την Συλλειτουργία και του ευχήθηκε τα δέοντα για τα ερχόμενα σεπτά ονομαστήριά του. Στην συνέχεια ο Μητροπολίτης ευχαρίστησε τον Μητροπολίτη Καστορίας για την παρουσία του, για το έργο το οποίο έκανε στην Ιερά Μητρόπολη Ναυπάκτου ως Πρωτοσύγκελλος και στενός συνεργάτης του, τους άρχοντες που ήταν παρόντες στην Θεία Λειτουργία και όλο το εκκλησίασμα, το οποίο κατέκλυσε τον Μητροπολιτικό Ναό για να εκκλησιασθούν και να ευχηθούν στον Ποιμενάρχη τους.
Τέλος, ο Σύνδεσμος Αγάπης του Αγίου Δημητρίου προσέφερε πρωινό κέρασμα σε όλο το εκκλησίασμα στην αίθουσα του Ναού, καθώς και το γλυκό για την εορτή του Μητροπολίτου.
Χαιρετισμός του Οικουμενικού Πατριάρχου
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Κύριος Βαρθολομαίος στον χαιρετισμό του προς το 10ο Θεολογικό Συνέδριο της Ιεράς Μητροπόλεως εξέφρασε τον έπαινό του αφ’ ενός μεν για το γεγονός ότι τα Θεολογικά Συνέδρια κατέστησαν θεσμός στην Μητρόπολη, αφ’ ετέρου δε για το συγκεκριμένο θέμα με το οποίο θα ασχοληθή, δηλαδή με την «ανθρωπολογική οπτική της Ορθοδοξίας». Στην συνέχεια αναφέρθηκε στο ότι ο άνθρωπος για την Εκκλησία είναι δημιούργημα του Θεού «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσίν» Του και ότι η Εκκλησία είναι «κοινωνία θεώσεως», οπότε «η Χριστιανική ανθρωπολογία» είναι «εμπειρία και θεολογία».
Η ελευθερία της Εκκλησίας συνδέεται με «την αλήθειαν της ησυχίας», η οποία είναι «νήψις του έσω ανθρώπου», που υποτάσσει τον άνθρωπο στον Χριστό. Αυτή η ησυχία, τόσο στον μοναχικό βίο όσο και στον κόσμο, συνδέεται με τους ασκητικούς αγώνες του ανθρώπου, που έχουν την σφραγίδα «της ζωοποιού Χάριτος του Θεού, η οποία χορηγείται εις τους πιστούς διά της μετοχής των εις τα μυστήρια της Εκκλησίας». Τελειώνοντας τον χαιρετισμό του ευχήθηκε να είναι «κατά πάντα επιτυχές και χριστοτερπές το παρόν Θεολογικόν Συνέδριον» και επικαλέστηκε για τον Μητροπολίτη, για τους Εισηγητές και για όλους τους συμμετέχοντας σε αυτό «την πλουσιόδωρον Χάριν και το άπειρον έλεος του εν Τριάδι προσκυνουμένου Θεού των Πατέρων ημών».
Μήνυμα του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου
Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος στο μήνυμά του, αφού ευχήθηκε για την «αίσια έκβαση» του Συνεδρίου, αναφέρθηκε στην σημασία της θεματολογίας του, δηλαδή την «ανθρωπολογία της Ορθοδόξου Εκκλησίας». Τόνισε την αναγκαιότητα «και την μεγίστην αξίαν των προϋποθέσεων συμμετοχής του ανθρώπου στα άγια και σωστικά Μυστήρια της Εκκλησίας, διά των οποίων καθιστάμεθα ζωντανά μέλη του Σώματος του Χριστού και κληρονόμοι της Βασιλείας Του». Οι προϋποθέσεις αυτές δείχνουν «τον άρρηκτον σύνδεσμον μεταξύ θεολογίας και ιερού ησυχασμού, μυστηριακής και ασκητικής ζωής». Η σύγκληση τέτοιων Θεολογικών Συνεδρίων παρέχει την δυνατότητα να διατυπώνεται «το περιεχόμενο της πνευματικής ζωής ως εμπειρική θεολογία και ως διανοητική γνώση» και καταλαβαίνουμε «πως δεί εν οίκω Θεού αναστρέφεσθαι». Κατακλείοντας το Μήνυμά του ο Αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος συνεχάρη τον Μητροπολίτη Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεο, τον οποίον αποκάλεσε «φιλόκαλο, φιλομόναχο και εμπειρικό θεολόγο της Εκκλησίας», ο οποίος με την Χάρη του Θεού εκφράζει «τόσο με τον γραπτό, όσο και με τον προφορικό του λόγο την εμπειρία και την γνώση της Ορθοδόξου Πατερικής Θεολογίας». Επίσης συνεχάρη όλους τους συνεργάτες του και όσους θα παρακολουθήσουν το Θεολογικό αυτό Συνέδριο.
Μητροπολίτης Ναυπάκτου: «Προϋποθέσεις συμμετοχής του ανθρώπου στο Βάπτισμα και την θεία Ευχαριστία»
Το θέμα που παρουσίασε ο Μητροπολίτης αναφέρθηκε στην συνέργεια μεταξύ Θεού και ανθρώπου, δηλαδή στο ότι ο Θεός ενεργεί και ο άνθρωπος συνεργεί, αφού τίποτε δεν γίνεται απροϋπόθετα στην Εκκλησία. Το Βάπτισμα είναι το «εισαγωγικό μυστήριο» και η θεία Ευχαριστία είναι το τελειοποιητικό μυστήριο, ενώνει τον άνθρωπο με τον Θεό στο Σώμα του Χριστού. Η Εισήγηση καθόρισε τις προϋποθέσεις μαθητείας στον Χριστό και κοινωνίας μαζί Του με το Βάπτισμα και την θεία Ευχαριστία. Όταν κάνουμε λόγο για προϋποθέσεις, εννοούμε την τήρηση των εντολών του Χριστού, με την οποία εκφράζεται η συνέργεια ως ανταπόκριση στην Χάρη του Θεού, και αυτή η τήρηση των εντολών του Χριστού εκφράζει τον ορθόδοξο ησυχασμό. Ανέπτυξε κυρίως τρία επί μέρους σημεία: πρώτον, «οι προϋποθέσεις του Βαπτίσματος και της θείας Κοινωνίας του Σώματος και του Αίματος του Χριστού», δεύτερον, «οι Κατηχήσεις του αγίου Κυρίλλου Ιεροσολύμων», τρίτον, «η μέχρι σήμερα εκκλησιαστική πρακτική».
