Την Κυριακή 26 Ιουνίου το απόγευμα στον Χώρο Τεχνών του Δήμου Βεροίας πραγματοποιήθηκε η έναρξη των εργασιών του 28ου Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου των Παυλείων με θέμα: «Ο Απόστολος Παύλος και η διαχείριση των κρίσεων».
Το πρόγραμμα άρχισε με βυζαντινούς ύμνους που έψαλε χορός ιεροψαλτών υπό τη διεύθυνση του Πρωτοπρεσβυτέρου π. Αθανασίου Νίκου. Στη συνέχεια ο Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος της Ιεράς Μητροπόλεως μας Αρχιμ. Δημήτριος Μπακλαγής καλωσόρισε τους εκλεκτούς προσκεκλημένους και τους συνέδρους, και ακολούθησε η ανάγνωση του μηνύματος του Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου από τον Μητροπολίτη Σερβίων και Κοζάνης κ. Παύλο, και των μηνυμάτων του Πάπα και Πατριάρχου Αλεξανδρείας κ. Θεοδώρου από τον Μητροπολίτη Μποτσουάνας κ. Γεννάδιο, του Πατριάρχου Ιεροσολύμων κ. Θεοφίλου από τον Μητροπολίτη Ναζαρέτ κ. Κυριακό και του Πατριάρχου Ρουμανίας κ. Δανιήλ από τον Επίσκοπο Σιναΐας κ. Ιερώνυμο. Τα μηνύματα των άλλων Προκαθημένων θα αναγνωσθούν στις επόμενες συνεδρίες.
Χαιρετισμούς προς τους συνέδρους απηύθυναν ο Αντιπεριφερειάρχης Ημαθίας κ. Κωνσταντίνος Καλαϊτζίδης, ο Δήμαρχος Βεροίας κ. Κωνσταντίνος Βοργιαζίδης, ο Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Χρυσόστομος Σταμούλης, ο πρόεδρος του Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού του Α.Π.Θ. κ. Κωνσταντίνος Χρήστου, η αναπληρώτρια Πρόεδρος του Τμήματος Θεολογίας του Α.Π.Θ. κ. Ευαγγελία Αμοιρίδου και εκ μέρους της επιστημονικής επιτροπής των «Παυλείων» η αναπλ. Καθηγήτρια του Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού του Α.Π.Θ. κ. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη.
Την έναρξη των εργασιών του 28ου Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου των Παυλείων κήρυξε ο Μητροπολιτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων.
Πρόεδρος της πρώτης συνεδρίας που ακολούθησε ήταν ο Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Χρυσόστομος Σταμούλης και εισηγητές ο Ομ. Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Χαράλαμπος Ατματζίδης, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: Ο Απόστολος Παύλος ως πρότυπο διαχειριστή κρίσεων στους κόλπους της πρωτοχριστιανικής κοινότητας» και η Προϊσταμένη του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης και Δρ. Αρχαιολογίας κ. Αγαθονίκη Τσιλιπάκου, η οποία ανέπτυξε το θέμα: «Η αποτύπωση των κρίσεων στην τέχνη. Η τέχνη ως εργαλείο διαχείρισης κρίσεων. Παραδείγματα από τη βυζαντινή και μεταβυζαντινή περίοδο».
Μετά την ολοκλήρωση της πρώτης συνεδρίας επιδόθηκε το Χρυσό Μετάλλιο των Παυλείων στον πρόεδρο του Συλλόγου Καππαδοκών Πλατέος «Ο Βαρασός» κ. Χρήστο Γεωργιάδη, για τις πολλές δράσεις του Συλλόγου και την άρτια διοργάνωση της εκδήλωσης «Εις μνήμην των Φαρασιωτών προσφύγων» στο πλαίσιο των ΚΗ Παυλείων και της επετείου των 100 ετών από τη Μικρασιατική καταστροφή.
Την έναρξη του 28ου Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου των Παυλείων τίμησαν με την παρουσία τους οι Μητροπολίτες Σερβίων και Κοζάνης κ. Παύλος, Μποτσουάνας κ. Γεννάδιος (Πατριαρχείο Αλεξανδρείας), Ναζαρέτ κ. Κυριακός (Πατριαρχείο Ιεροσολύμων), Νευροκοπίου κ. Σεραφείμ (Εκκλησία Βουλγαρίας) και Ζουγκντίντι και Τσαΐτσι κ. Γεράσιμος (Εκκλησία Γεωργίας), οι Θεοφιλέστατοι Επίσκοποι Σιναΐας κ. Ιερώνυμος (Εκκλησία Ρουμανίας) και Αμαθούντος κ. Νικόλαος (Εκκλησία Κύπρου) και ο Έξαρχος του Παναγίου Τάφου στην Ελλάδα Αρχιμ. Ραφαήλ Γρίβας, καθώς και τοπικοί πολιτικοί και στρατιωτικοί άρχοντες, κληρικοί και ευσεβείς Βεροιείς.
Το 28ο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο θα συνεχιστεί τις επόμενες ημέρες σύμφωνα με το Πρόγραμμα.
Ο Μητροπολίτης κ. Παντελεήμων κατά την κήρυξη της έναρξης των εργασιών του Συνεδρίου ανέφερε μεταξύ άλλων: «Συ δε παρηκολούθηκάς μου τη διδασκαλία, τη αγωγή, τη προθέσει, τη πίστει, τη μακροθυμία, τη αγάπη, τη υπομονή» (2 Τιμ. 3.10).
Βαθύς γνώστης της ρητορικής θεωρίας αλλά και χαρισματικός ρήτορας από τη φύση του και με τη χάρη του Θεού ο ουρανοβάμων απόστολος Παύλος μας χαρίζει ένα εντυπωσιακό ασύνδετο σχήμα, γραφοντας προς τον μαθητή του επίσκοπο Εφέσου Τιμόθεο.
Με τις λέξεις αυτές, τις οποίες ο μέγας απόστολος δεν επιλέγει τυχαία, εμπιστεύεται στον νέο επίσκοπο μία πολύτιμη συνταγή με επτά συστατικά, τα οποία θα μπορούσε να διακρίνει κανείς σε δύο ομάδες.
Η πρώτη περιλαμβάνει τρία και η δεύτερη τέσσερα στοιχεία. Διδασκαλία, αγωγή και πρόθεση αποτελούν την πρώτη ομάδα. Πίστη, μακροθυμία, αγάπη και υπομονή τη δεύτερη.
Ποια είναι όμως αυτή η συνταγή την οποία συστήνει ο πολύπειρος και Χριστοκίνητος νούς του αποστόλου των Εθνών στον συνέκδημο του απόστολο Τιμόθεο και στην οποία συνοψίζει όλη την κοινή τους πορεία;
Δεν είναι δύσκολο να το συμπερανουμε. Είναι η συνταγή της διαχειρίσεως των κρίσεων. Ο πρωτοκορυφαίος απόστολος, ο οποίος περιέδραμε όλη την οικουμένη για να ευαγγελισθεί τον λόγο του Χριστού, έχει ιδία πείρα του γεγονότος ότι οι κρίσεις είναι άρρηκτα συνυφασμένες με τη ζωή των ανθρώπων και με τη ζωή της Εκκλησίας του Χριστού. Είναι βέβαιος ότι και ο απόστολος Τιμόθεος θα κληθεί να αντιμετωπίσει κατά τη διακονία του ως επίσκοπος Εφέσου πολλές ανάλογες κρίσεις. Όχι ίσως τόσο μεγάλες και τόσο δύσκολες, όπως εκείνος, ο οποίος είχε «την μέριμναν πασών των εκκλησιών» (2 Κορ. 11.28), αλλά κρίσεις τις οποίες θα πρέπει να διαχειρισθεί αποτελεσματικά μόνος του.
Οι Πράξεις των Αποστόλων αλλά και οι ίδιες οι επιστολές του αποστόλου Παύλου μας δίδουν μία σαφή εικόνα των κρίσεων τις οποίες αντιμετώπισε ο απόστολος, σχεδόν από τη στιγμή κατά την οποία διαχειρίσθηκε με τη χάρη του Χριστού την πρώτη μεγάλη κρίση της προσωπικής του ζωής, αυτή που τον οδήγησε σε μία ολική επαναφορά της ζωής και της πορείας του, δηλαδή τη μεταστροφή του από διώκτη του Χριστού σε απόστολό του.
Κρίση, την οποία κλήθηκε να διαχειρισθεί ο απόστολος Παύλος, προκύπτει από την επιμονή του συνεργού του αποστόλου Βαρνάβα να πάρουν ως συνοδό τους και πάλι τον ανηψιό του Μάρκο, ο οποίος τους είχε εγκαταλείψει στην προηγούμενη περιοδεία.
Κρίση αποτελεί και το ζήτημα που δημιουργείται με τους εξ εθνικών χριστιανούς, για τους οποίους αντιδρούν οι εξ Ιουδαίων κατηγορώντας τον πρωτοκορυφαίο απόστολο, ο οποίος καλείται επανειλημμένα να το διαχειρισθεί, όπως φαίνεται από τις επιστολές του προς τους Γαλάτες και τους Φιλιππησίους.
Κρίση σημαντικότερη είναι και η διάσπαση της Εκκλησίας της Κορίνθου, όταν άλλοι υποστηρίζουν ότι «εγώ μεν ειμι Παύλου, εγώ δε Απολλώ, εγώ δε Κηφά, εγώ δε Χριστού», στην οποία αναφέρεται ο απόστολος Παύλος στην πρώτη προς Κορινθίους επιστολή του, καθώς και οι διαφωνίες για τα ειδωλόθυτα, ένα ζήτημα το οποίο απασχολούσε έντονα την πρώτη Εκκλησία.
Ο μέγας απόστολος δεν διστάζει να αποκαλύπτει την αγωνία του για τα προβλήματα αυτά που αντιμετωπίζει στη διακονία του, και δεν είναι λίγες οι φορές κατά τις οποίες γράφει στα πνευματικά του τέκνα: «Ελθόντων ημών εις Μακεδονίαν ουδεμίαν έσχηκεν άνεσιν η σαρξ ημών αλλ᾽ εν παντί θλιβόμενοι· έξωθεν μάχαι, έσωθεν φόβοι» (2 Κορ. 7.5).
Ο απόστολος Παύλος αναφέρεται όμως και σε μελλοντικές κρίσεις απευθυνόμενος προς τους πρεσβυτέρους της Ασίας, όταν προλέγει τους ψευδοπροφήτες και τους βαρείς λύκους, οι οποίοι επρόκειτο να ταλαιπωρήσουν τους πιστούς και την Εκκλησία, αλλά και όταν ομιλεί για σκάνδαλα και διχοστασίες, παρακαλώντας τους πιστούς να τις αποφεύγουν, ώστε να μην οδηγείται σε διασπάσεις το Σώμα του Χριστού.
Πως όμως διαχειρίζεται ο απόστολος Παύλος όλες αυτές τις κρίσεις;
Ας επιστρέψουμε στα συστατικά της συνταγής, με την οποία αρχίσαμε. Διδασκαλία, αγωγή, πρόθεση, είναι τα τρία πρώτα. Προσπαθεί ο μέγας απόστολος με τη διδασκαλία και το κήρυγμά του να διαμορφώσει με τέτοιον τρόπο τις ψυχές των ανθρώπων, ώστε να μην παρασύρονται και γίνονται αιτία ή μέρος των κρίσεων.
Ο μαθητής του Χριστού δεν είναι εριστικός, διδάσκει ο πρωτοκορυφαίος απόστολος, και όποιος δεν είναι εριστικός αυτός είναι απίθανο να προκαλέσει κάποια κρίση.
Και όταν η διδασκαλία του λόγου του Χριστού δεν έχει δώσει ακόμη τα επιθυμητά αποτελέσματα, όταν δεν έχει ακόμη μορφωθεί ο Χριστός στις ψυχές των πνευματικών του τέκνων, ώστε να φέρονται ανάλογα, τότε τι;
Τότε χρησιμοποιεί ο απόστολος Παύλος το δεύτερο συστατικό, την αγωγή. Γράφει, συμβουλεύει στοχευμένα, υπενθυμίζει το δικό του παράδειγμα και, αν χρειασθεί, ομιλεί έντονα και επιπλήττει, όπως κάνει γράφοντας προς τους Γαλάτες: «ω ανόητοι Γαλάται, τις εβάσκανε υμάς τη αληθεία μη πείθεσθε;» (Γαλ. 3.1).
Συγχρόνως όμως τονίζει και την αγαθή πρόθεσή του έναντι αυτών που προκαλούν την κρίση, όπως όταν γράφει και πάλι προς τους χριστιανούς της Γαλατίας: «τεκνία μου, ούς πάλιν ωδίνω άχρις ου μορφωθή Χριστός εν υμίν» (Γαλ. 4.19).
Τα τρία αυτά στοιχεία είναι για τον απόστολο Παύλο αποτρεπτικά των κρίσεων. Με αυτά φροντίζει, ώστε να μην φθάνουν οι άνθρωποι στο σημείο να προκαλούν κρίσεις. Όμως αυτό δεν είναι πάντοτε εφικτό. Όχι γιατί δεν αρκούν τα στοιχεία τα οποία χρησιμοποιεί ο απόστολος, αλλά γιατί είτε οι άνθρωποι, ακόμη και τα πνευματικά του τέκνα, δεν κατόρθωσαν να υπερβούν τις αδυναμίες που προκαλούν τις κρίσεις, είτε γιατί οι κρίσεις προκαλούνται από εξωτερικούς παράγοντες.
Αυτές τις περιπτώσεις των κρίσεων ο πρωτοκορυφαίος απόστολος Παύλος τις διαχειρίζεται με τα στοιχεία που ακολουθούν. Τις διαχειρίζεται με την πίστη, τη μακροθυμία, την αγάπη και την υπομονή. Η πίστη αποτελεί, άλλωστε, για τον μέγιστο απόστολο, όπως και η αγάπη, «θώρακα» προστατευτικό και αποτρεπτικό κάθε κακού, ενώ η μακροθυμία και η υπομονή, οι οποίες πρέπει να χαρακτηρίζουν κάθε πιστό, όπως σημειώνει στην επιστολή του προς τους Κολοσσαείς (Κολ. 3.12), τον βοηθούν να αντιμετωπίζει όλες τις περίπλοκες καταστάσεις και κρίσεις που συναντά, και τον οδηγούν με τη χάρη του Θεού στην καταλλαγή και στην επιτυχή διαχείριση της κρίσεως.
Και όταν ο ίδιος δεν μπορεί να διαχειρισθεί την κρίση, τότε την εμπιστεύεται στον Θεό. «Και τα νυν παρατίθεμαι υμάς, αδελφοί, τω Θεώ, τω δυναμένω εποικοδομήσαι» (Πραξ. 20.32).
Με αυτή την εμπιστοσύνη προς τον Θεό υπομένει και τις συνέπειες κάποιων κρίσεων που αντιμετωπίζει ο ίδιος και καταλήγουν σε διωγμούς, δοκιμασίες, φυλακίσεις και κάθε είδους κακώσεις, τις οποίες δεν διστάζει πολλές φορές να απαριθμήσει και στις επιστολές του, όπως κάνει και στη συνέχεια του αποσπάσματος που προανέφερα, προς τον επίσκοπο Εφέσου Τιμόθεο.
Τον τρόπο διαχειρίσεως των ποικίλων κρίσεων, τον οποίο μας υποδεικνύει ο ουρανοβάμων απόστολος Παύλος, θα έχουμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου μας διεξοδικά, μέσα από τις εισηγήσεις των εκλεκτών ομιλητών μας, οι οποίοι και φέτος τιμούν με τη συμμετοχή τους το ΚΗ´ Συνέδριο των Παυλείων, το οποίο έχει ως θέμα: «Ο απόστολος Παύλος και η διαχείριση των κρίσεων», καθώς τα ΚΗ´ Παύλεια έχουν ως γενικό θέμα «Εκκλησία και διαχείριση κρίσεων».
Η ιδέα για την επιλογή αυτού του θέματος συνδέεται αφενός με τις σοβαρές κρίσεις τις οποίες ζήσαμε τα τελευταία χρόνια, αλλά και με την αφιέρωση των φετινών ΚΗ´ Παυλείων στην επέτειο των 100 ετών από τη Μικρασιατική καταστροφή, μιάς μεγάλης κρίσεως για ολόκληρο τον Ελληνισμό.
Μετά από τις ιδιαίτερες και δύσκολες συνθήκες υπό τις οποίες πραγματοποιήθηκε τα δύο προηγούμενα χρόνια το Συνέδριο των Παυλείων είμεθα ευγνώμονες στον Θεό και στον ιδρυτή της τοπικής μας Εκκλησίας, πρωτοκορυφαίο απόστολο Παύλο, γιατί φέτος έχουμε την άνεση να σας υποδεχόμεθα όλους στον φιλόξενο «Χώρο Τεχνών» του Δήμου Βεροίας, στην Εναρκτήρια συνεδρίαση του ΚΗ´ Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου.
Είμεθα βαθύτατα ευγνώμονες προς την Αυτού Θειοτάτη Παναγιότητα, τον Οικουμενικό μας Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο, και προς τους Μακαριωτάτους προκαθημένους των πρεσβυγενών πατριαρχείων και των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών για την τιμητική και ευλογητική αποστολή των εκπροσώπων και των μηνυμάτων τους.
Ευχαριστώ εκ βάθους καρδίας τις αρχές της πόλεως και της περιοχής μας, πολιτικές και στρατιωτικές, γιατί και φέτος συμμετέχουν στα Παύλεια, ώστε να τιμήσουμε όλοι μαζί τον ουρανοβάμονα και μέγιστο απόστολο Παύλο.
Ευχαριστίες οφείλω ακόμη, όπως πάντα, στα ελλογιμώτατα μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής, τα μέλη της Οργανωτικής Επιτροπής, τους εισηγητές και τους συνέδρους, τον ευσεβή κλήρο, τις μοναστικές Αδελφότητες και τον πιστό λαό της Ημαθίας, που για μία ακόμη φορά εκφράζουν με την παρουσία τους τον σεβασμό και την ευγνωμοσύνη τους προς τον άγιο ένδοξο απόστολο Παύλο, τον διδάσκαλο των Βεροιέων.
Τις δικές του πρεσβείες και τη δική του χάρη επικαλούμεθα ταπεινά κηρύσσοντας την έναρξη των εργασιών του ΚΗ´ Επιστημονικού Συνεδρίου μας, ώστε και να τον τιμήσουμε επαξίως, αλλά και να ωφεληθούμε για μία ακόμη φορά από τον δικό του θεόπνευστο λόγο.