Τα γιορτινά του φοράει το νησί της Λευκάδας για να τιμήσει τη Δευτέρα 24 Ιουνίου, ημέρα του Αγίου Πνεύματος, την «Κυρά Φανερωμένη», την Παναγία στην Ιερά Μονή Υπεραγίας Θεοτόκου Πεφανερωμένης Λευκάδας.
Πρόκειται για ένα ιστορικό μοναστήρι, το οποίο βρίσκεται μόλις τρία χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα του νησιού και αποτελεί για αιώνες το θρησκευτικό κέντρο, αφού είναι και το αρχαιότερο, αλλά και μεγαλύτερο μοναστήρι. Η Παναγία Φανερωμένη είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου που είναι παράλληλα και η προστάτιδα και πολιούχος του νησιού.
Είναι γεγονός ότι η ευρύτερη περιοχή όπου βρίσκεται το μοναστήρι είναι απαράμιλλης ομορφιάς. Εξάλλου, στο πέρασμά του από την περιοχή της Νικοπόλεως, στη γειτονική Πρέβεζα, ο Απόστολος Παύλος έστειλε το 63 μ.Χ. στο νησί τους τρεις βοηθούς, Ακύλα, Σωσίωνα και Ηρωδίωνα. Οι τρεις τους κάλεσαν τους Λευκαδίτες στον χώρο εκείνο και κήρυξαν τη διδασκαλία του Ιησού.
Έχτισαν αργότερα ευκτήριο οίκο προς τιμή της Παναγίας δημιουργώντας έτσι την πρώτη εκκλησία στο νησί. Ο Απόστολος Παύλος χειροτόνησε τον Σωσίωνα πρώτο επίσκοπο Λευκάδος. Ο πυρήνας της μονής σχηματίσθηκε αργότερα, το 332 μ.Χ., όταν ο τότε επίσκοπος Λευκάδος Αγάθαρχος και δύο πατέρες εγκαταστάθηκαν στον ναό και έκτισαν τα πρώτα κελιά.
Στη σημερινή του μορφή ο ναός χτίστηκε το 1734. Το καθολικό του ναού είναι μονόκλιτη βασιλική. Το νεοκλασικού τύπου τέμπλο του, που κατασκευάσθηκε το 1915 και είναι έργο ενός από τους καλύτερους Λευκαδίτες τεχνίτες, του Ευστάθιου Προσαλέντη, ενώ οι εικόνες προστέθηκαν αργότερα και συγκεκριμένα το 1919, οι οποίες φιλοτεχνήθηκαν από τους αδελφούς Χριστόδουλο και Θωμά Ζωγράφο.
Επίσης, στη μονή υπάρχουν δύο παρεκκλήσια, του Αγίου Σιλουανού και του Αγίου Ραφαήλ, ξενώνας για τη φιλοξενία επισκεπτών, πλούσια βιβλιοθήκη με σημαντικά βιβλία, και το εκκλησιαστικό Μουσείο με πολύτιμα κειμήλια, χειρόγραφα και φορητές εικόνες. Άξιο λόγου είναι, ακόμη, το γεγονός ότι η μονή μπορεί να φιλοξενήσει μέχρι και 50 προσκυνητές.
Ιερό κειμήλιο
Το σημαντικότερο κειμήλιο της Μονής, όμως, είναι η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Αποτελεί έργο Αγιορείτικης αγιογραφίας του 19ου αιώνα με προφανείς δυτικές επιδράσεις. Είναι διαστάσεων 120 εκατοστά ύψος και 80 εκατοστά πλάτος. Το θέμα της είναι καθαρά προσωπογραφικό χαρακτηριστικό δείγμα του τύπου της «Κυρίας των Αγγέλων». Αποτελείται από τέσσερα πρόσωπα:
Την Παναγία, τον Ιησού Χριστό, και τους Αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ. Για την αγιογράφηση της εικόνας χρησιμοποιήθηκε από τον αγιογράφο σε μεγάλο βαθμό η τεχνοτροπία της ακιδογραφίας ή περισσότερη γνωστή ως σγκραφίτο (sgraffito).
Κεντρικό πρόσωπο της εικόνας είναι ο Ιησούς Χριστός. Κάθεται στην αγκαλιά της μητέρας του, της Παναγίας. Κοιτάζει ευθεία προς τον παρατηρητή, το βλέμμα του είναι ρεαλιστικό και επιβλητικό ενώ το ευρύ του μέτωπο αντικατοπτρίζει τη θεϊκή του σοφία. Στο κεφάλι έχει φωτοστέφανο σε χρυσές αποχρώσεις με εγχάρακτο ένα σταυρό στις τρεις κεραίες του οποίου διακρίνεται η επιγραφή «Ο ΩΝ». Με το δεξί του χέρι ευλογεί ενώ με το αριστερό κρατάει ένα βιβλίο, πιθανότατα, το Βιβλίο της Ζωής.
Η Παναγία κάθεται σε θρόνο και είναι το κυρίαρχο πρόσωπο της εικόνας. Στο κεφάλι έχει χρυσό φωτοστέφανο διακοσμημένο με ακτίνες. Κρατάει στην αγκαλιά της τον Ιησού Χριστό και συγκεκριμένα με το δεξί χέρι της ανασηκώνει το αριστερό πόδι του και με το αριστερό χέρι της δείχνει προς τον Χριστό.
Στα πλαϊνά στηρίγματα του θρόνου εκατέρωθεν στηρίζονται όρθιοι οι δύο Αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ. Κοιτούν προς το μέρος του Χριστού και της Παναγίας με σταυρωμένα τα χέρια στο στήθος τους.
Η Ιερή Εικόνα σήμερα φυλάσσεται στο Καθολικό της Ιεράς Μονής σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο για προσκύνημα κατά τις ώρες που είναι ανοιχτή η Μονή. Ο χώρος αυτός, το προσκυνητάριο της Ιερής Εικόνας ή ο «Θρόνος της Κυράς» όπως χαρακτηριστικά αποκαλείται, είναι στην ουσία το δεξιό τμήμα του ιερού του Καθολικού με είσοδο τη δεξιά είσοδο του τέμπλου του Καθολικού. Εκεί η Ιερή Εικόνα πλαισιώνεται από εκατοντάδες τάματα πιστών, κανδήλια, κειμήλια της Μονής, λείψανα Αγίων καθώς και τμήμα Τιμίου Ξύλου.
Απόστολος Σπύρου
*Αναδημοσίευση από την εφημερίδα “Ορθόδοξη Αλήθεια”