Την Τρίτη, 21 Νοεμβρίου 2023, εορτάσθηκε στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων η εορτή της Συνάξεως των Αγίων Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ και πάντων των επουρανίων Δυνάμεων Ασωμάτων.
Κατά την εορτή αυτή η Εκκλησία πραγματοποιεί σύναξη, για να ευχαριστήσει τον Αρχάγγελο Μιχαήλ, διότι, ότε επαναστάτησεν εναντίον του Υψίστου ο πεσών Εωσφόρος, εκάλεσεν εις Σύναξιν πάντας τους αγγέλους και ανεφώνησε το «Πρόσχωμεν», ας προσέξωμεν δηλαδή και ας μεταστραφώμεν εις προσευχήν και ομόνοιαν και ένωσιν μετά του Υψίστου, ίνα και ημείς μη τι πάθωμεν ως ο εκπεσών άγγελος του φωτός και γενόμενος σκότος.
Την μνήμην του γεγονότος τούτου εώρτασε το Πατριαρχείον εις την Ιεράν Μονήν του Αρχαγγέλου Μιχαήλ , παραθαλασσίαν της πόλεως της Ιόππης, τον ναόν της οποίας καέντα εις την δεκαετίαν του 1950 επανέκτισε και ανεκαίνισεν λαμπρώς ο νυν ηγούμενος Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Ιόππης κ. Δαμασκηνός.
Εις τον ναόν τούτον ετελέσθη θεία Λειτουργία την πρωΐαν, της οποίας προεξήρξεν ο Πατήρ ημών και Πατριάρχης Ιεροσολύμων κ.κ. Θεόφιλος, συλλειτουργούντων Αυτώ του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ναζαρέτ κ. Κυριακού, των Σεβασμιωτάτων Αρχιεπισκόπων Ιόππης κ. Δαμασκηνού και Κωνσταντίνης κ. Αριστάρχου και του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ελενουπόλεως κ. Ιωακείμ Αγιοταφιτών Ιερομονάχων, ων πρώτος ο Τυπικάρης του Ναού των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης και ηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγίων Θεοδώρων Αρχιμανδρίτης π. Αλέξιος, και των Αρχιμανδριτών π. Νήφωνος, π. Μαρκέλλου, π. Αρτεμίου, π. Ιερωνύμου και π. Χριστοδούλου, του νέου Προισταμένου της Ρωσικής Πνευματικής Αποστολής εις Ιεροσόλυμα (MISSIA) Αρχιμανδρίτου π. Βασσιανού, Ιερέων των ομόρων περιοχών, και των περιοχών της Γαλιλαίας, του Αρχιδιακόνου π. Μάρκου και του Ιεροδιακόνου π. Δοσιθέου, ψαλλόντων των μελών της χορωδίας Κοινότητος της Ιόππης και προσευχομένων εκ του ποιμνίου της Ιόππης Αραβοφώνων, Ρωσοφώνων και Ρουμανοφώνων πιστών, παρουσία του εκπροσώπου της Ελληνικής Πρεσβείας εις Τελ Αβίβ κ. Κυριακού Λουκάκη και μελών της Πρεσβείας.
Εις το Κοινωνικόν της θείας Λειτουργίας εκήρυξε τον θείον λόγον ο Μακαριώτατος έχοντα ως έπεται:
«Αρχιστράτηγοι Θεού, λειτουργοί θείας δόξης, των ανθρώπων οδηγοί, και αρχηγοί Ασωμάτων, το συμφέρον ημίν αιτήσασθε, και το μέγα έλεος, ως των Ασωμάτων Αρχιστράτηγοι», αναφωνεί ο υμνωδός της Εκκλησίας.
Αγαπητοί εν Χριστώ Αδελφοί,
Ευλαβείς Χριστιανοί και προσκυνηταί,
Η Χάρις του Αγίου Πνεύματος συνήγαγε πάντας ημάς σήμερον εν τω επωνύμω Ιερώ τούτω Ναώ των Αγίων Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ εν τη ιστορική και Αγιογραφική υμών πόλει Ιόππη, ίνα εορτάσωμεν μετά των λοιπών Αγίων ασωμάτων και ουρανίων Ταγμάτων την Σύναξιν αυτών.
Οι Άγγελοι πάντες κατά τον απόστολον Παύλον «εισί λειτουργικά πνεύματα εις διακονίαν αποστελλόμενα διά τους μέλλοντας κληρονομείν σωτηρίαν» (Εβρ. 1,14). Αναλυτικώτερον: Όλοι οι άγγελοι είναι πνεύματα υπηρετικά, τα οποία δεν ενεργούν από ιδικήν των πρωτοβουλίαν, αλλ’ αποστέλλονται από τον Θεόν εις υπηρεσίαν δι’ εκείνους που μέλλουν να κληρονομήσουν την αιώνιον ζωήν.
Υπό δε του ψαλμωδού καλούνται όλοι οι Άγγελοι να υμνήσουν τον Θεόν: «ευλογείτε τον Κύριον, πάντες οι άγγελοι αυτού, δυνατοί ισχύι ποιούντες τον λόγον αυτού του ακούσαι της φωνής των λόγων αυτού», (Ψαλμ. 102,20). Με άλλα λόγια, όλοι οι Άγγελοι καλούνται να υμνήσουν τον Δημιουργόν των πάντων, διότι, ούτοι είναι δυνατοί κατά την δύναμιν, «δυνατοί ισχύι», υπακούοντες εις την θείαν φωνήν «ποιούντες τον λόγον αυτού» και πρόθυμοι να εκτελούν τας εντολάς του Θεού, «του ακούσαι της φωνής των λόγων αυτού».
Κατά τον άγιον Ιωάννην τον Δαμασκηνόν: «Πάντες οι Άγγελοι εκτίσθησαν τοίνυν διά του Λόγου, και υπό του Αγίου Πνεύματος διά του αγιασμού ετελειώθησαν, κατ’ αναλογίαν της αξίας και της τάξεως του φωτισμού και της χάριτος μετέχοντες». [Με τον θείον λόγον εκτίσθησαν όλοι οι άγγελοι και ετελειώθησαν από το Άγιον Πνεύμα με τον αγιασμόν, μετέχοντας εις τον φωτισμόν και την χάριν, ανάλογα με την αξίαν και την τάξιν].
Όσον δ’ αφορά εις την φύσιν των Αγγέλων, ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός λέγει: «Άγγελος τοίνυν εστίν ουσία νοερά, αεικίνητος, αυτεξούσιος, ασώματος, Θεώ λειτουργούσα κατά χάριν εν τη φύσει το αθάνατον ειληφυία, ης ουσίας το είδος και τον όρον μόνος ο κτίστης επίσταται. Ασώματος δε λέγεται και άϋλος, όσον προς ημάς· παν γαρ συγκρινόμενον προς Θεόν τον μόνον ασύγκριτον παχύ τε και υλικόν ευρίσκεται, μόνον γαρ όντως άϋλον το θείόν εστι και ασώματον». [Άγγελος λοιπόν είναι ουσία νοερά, αεικίνητος, αυτεξούσιος, ασώματος, η οποία (ουσία) λειτουργεί τον Θεόν, από τον Οποίον έχει λάβει την αθανασίαν εις την φύσιν αυτής κατά χάριν, και της οποίας (ουσίας) μόνος ο Κτίστης ( ο Δημιουργός) γνωρίζει το είδος και τον όρον].
Αξιοσημείωτον ότι η σημερινή εορτή συνδέεται άρρηκτα με τον διαπρεπέστατον Ταξίαρχον των Ασωμάτων Δυνάμεων, τον Αρχάγγελον Μιχαήλ και το γεγονός της πτώσεως του Εωσφόρου, δηλαδή του Σατανά. Ούτος ο Εωσφόρος, λέγει ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, «αυτεξουσίω προαιρέσει ετράπη εκ του κατά φύσιν εις το παρά φύσιν και επήρθη κατά του πεποιηκότος αυτόν Θεού αντάραι αυτώ βουληθείς και πρώτος αποστάς του αγαθού εν τω κακώ εγένετο. Ουδέν γαρ έτερόν εστι το κακόν ειμή του αγαθού στέρησις, ώσπερ και το σκότος φωτός εστι στέρησις. Το γαρ αγαθόν φως εστι νοητόν, ομοίως και το κακόν σκότος εστί νοητόν…. Της αυτής τοιγαρούν φύσεως τοις αγγέλοις υπάρχοντες (οι δαίμονες) κακοί γεγόνασι την προαίρεσιν εκουσίως εκ του αγαθού προς το κακόν εκκλίναντες». [Με αυτεξούσια προαίρεσιν αλλοιώθηκε από την κατά φύσιν κατάστασιν εις την παρά φύσιν και ύψωσε τον εαυτόν του εναντίον του Θεού, που τον δημιούργησε, θέλοντας να επαναστατήσει κατ’ Αυτού και πρώτος, αφ’ ου απομακρύνθηκε από το αγαθόν, βρέθηκε εις το κακόν· διότι τίποτε άλλο δεν είναι το κακόν παρά στέρησις του αγαθού, όπως και το σκότος είναι στέρησις του φωτός. Το αγαθόν είναι φως νοητόν, όπως και το κακόν είναι σκότος νοητόν… Επειδή λοιπόν οι δαίμονες έχουν την ίδιαν φύσιν με τους αγγέλους, έχουν γίνει κακοί , στρέφοντας την προαίρεσιν εκουσίως από το αγαθόν εις το κακόν].
Αυτήν την αποστασίαν, τουτέστιν την πτώσιν του Εωσφόρου ως και πλήθος άλλων αγγέλων εκ του αρχαγγελικού αξιώματος ιδών ο Αρχιστράτηγος Μιχαήλ – ως λέγει ο Χριστός «εθεώρουν τον σατανάν ως αστραπήν εκ του ουρανού πεσόντα», (Λουκ. 10,18) -συνήγαγε τους χορούς των αγγέλων και ειπών, «Πρόσχωμεν! Στώμεν καλώς», ύμνησε τον Θεόν, αναφωνών μεθ’ όλων των επουρανίων δυνάμεων το «Άγιος, άγιος, άγιος Κύριος Σαβαώθ, πλήρης ο ουρανός και η γη της δόξης Σου». Την πράξιν ταύτην του Αρχαγγέλου Μιχαήλ διατυπώνει εναργέστατα και ο υμνωδός λέγων: «Ως πρόμαχον και πρύτανιν, του βροτείου σε γένους, και προνομέα άριστον, Αρχιστράτηγε θείε, ανέδειξεν ο Ποιητής, και Θεός και δόξη σε, τετίμηκεν απορρήτως, του προσφωνείν ανενδότως, τον τρισάγιον και θείον, επινίκιον ύμνον».
Κατά τον Άγιον Ιωάννην τον Δαμασκηνόν, «Αυτός ούτος ο Θεός εστί ποιητής και Δημιουργός εκ του μη όντος εις το είναι παραγαγών αυτούς, κατ΄ οικείαν εικόνα κτίσας αυτούς φύσιν ασώματον οίόν τι πνεύμα και πυρ άϋλον, ως φησιν ο θείος Δαυΐδ· «Ο ποιων τους αγγέλους αυτού πνεύματα και τους λειτουργούς Αυτού πυρός φλόγα», (Ψαλμ. 103,4). Εις τούτο ακριβώς ως πνεύματα λειτουργικά και «πυρός φλόγα» διακρίνονται οι επουράνιοι Άγγελοι των επιγείων Αγίων της Εκκλησίας. «Φώτα δεύτερα νοερά, εκ του πρώτου και ανάρχου φωτός τον φωτισμόν έχοντα», λέγει ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός.
Κατά δε τον Άγιον Γρηγόριον τον Θεολόγον, οι Άγγελοι είναι του πρώτου και ανάρχου φωτός και φωτισμόν έχοντα», λέγει ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός.
Κατά δε τον άγιον Γρηγόριον τον Θεολόγον, οι Άγγελοι είναι του πρώτου φωτός απορροή τις ή μετουσία, δηλαδή είναι φωτεινοί, διότι φωτίζονται από το ακρότατον και απρόσιτον και άρρητον και ακατάληπτον φως της Θεότητος. Διά τούτο και εμφανίζονται εις την Αγίαν Γραφήν ως βοηθοί εις το σωτηριώδες έργον του Σωτήρος ημών Χριστού.
«Τοσούτω κρείττων γενόμενος των αγγέλων, όσω διαφορώτερον παρ’ αυτούς κεκληρονόμηκεν όνομα» (Εβρ. 1,4), κηρύττει ο θείος Παύλος. Οι άγγελοι μεριμνούν διά την προστασίαν των ανθρώπων. «’Οράτε μη καταφρονήσητε ενός των μικρών τούτων· λέγω γαρ υμίν ότι οι άγγελοι αυτών εν ουρανοίς διά παντός βλέπουσι το πρόσωπον του πατρός μου του εν ουρανοίς» (Ματθ. 18,10), παραγγέλλει Κύριος. Οι άγγελοι προσάγουν τας προσευχάς των αγίων εις τον Θεόν (Πρβλ. Απ. 5,8/ Απ. 8,3). Οι άγγελοι μεταφέρουν τας ψυχάς των δικαίων εις την βασιλείαν του Θεού: «εγένετο δε αποθανείν τον πτωχόν και απενεχθήναι αυτόν υπό των αγγέλων εις τον κόλπον ‘Αβραάμ·» (Λουκ. 16, 22). Οι άγγελοι με επί κεφαλής τον αρχηγόν αυτών Μηχαήλ αγωνίζονται διά την υπεράσπισιν της Εκκλησίας εναντίον του πολεμίου αυτής διαβόλου «Και εγένετο πόλεμος εν τω ουρανώ· ο Μιχαήλ και οι άγγελοι αυτού του πολεμήσαι μετά του δράκοντος· και ο δράκων επολέμησε και οι άγγελοι αυτού» (Απ. 12,7), αναφέρει ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος. «Ο δε Μιχαήλ ο Αρχάγγελος, ότε τω διαβόλω διακρινόμενος διελέγετο περί του Μωσέως σώματος, ουκ ετόλμησε κρίσιν επενεγκείν βλασφημίας, αλλ’ είπεν· επιτιμήσαι σοι Κύριος» (Ιούδ. 1,9), επισημαίνει εν τη επιστολή αυτού ο απόστολος Ιούδας.
Οι άγγελοι είναι εκείνοι, οι οποίοι συνδέουν τον ουράνιον με τον επίγειον κόσμον, την θριαμβέυουσαν δηλονότι Εκκλησίαν μετά της στρατευομένης μέσω της ακαταπαύστου δοξολογικής λατρείας του Θεού «Και ανάπαυσιν ουκ έχουσιν (οι άγγελοι), λέγει ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος, ημέρας και νυκτός λέγοντες: Άγιος, Άγιος, Άγιος Κύριος ο Θεός ο Παντοκράτωρ ο ην και ο ων και ο ερχόμενος», (Αποκάλ. 4,8).
Και εξαίφνης λέγει ο Ευαγγελιστής Λουκάς: «εγένετο συν τω αγγέλω [τω ευαγγελισαμένω την γέννησιν του Χριστού πλήθος στρατιάς ουρανίου αινούντων τον Θεόν και λεγόντων «δόξα εν υψίστοις θεώ και επί γης ειρήνη εν ανθρώποις ευδοκία», (Λουκ. 2,13-14)
Ιδού λοιπόν διά τι η αγία ημών Εκκλησία αποδίδει την πρέπουσαν τιμήν εις τους αγγέλους γενικώτερον και τους Αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ ειδικώτερον. Οι άγιοι και οι δίκαιοι της Εκκλησίας του Χριστού, οι σάρκα φορούντες και τον κόσμον οικούντες, ανεδείχθησαν μιμηταί των αγίων αγγέλων, γενόμενοι διά της προσευχής και της ασκήσεως αυτών ουράνιοι άνθρωποι και επίγειοι άγγελοι κατά το παράγγελμα του θείου Παύλου, το απευθυνόμενον και εις ημάς λέγοντος «ο πρώτος άνθρωπος εκ γης χοικός, ο δεύτερος άνθρωπος ο Κύριος εξ ουρανού… και καθώς εφορέσαμεν την εικόνα του χοικού, φορέσωμεν και την εικόνα του επουρανίου», (Α΄ Κορ. 15, 47-49). Μετά δε του υμνωδού είπωμεν:
Εξουσιών Δυνάμεων, Αρχαγγέλων Αγγέλων, Κυριοτήτων Θρόνων τε, και Αρχών πρωτοστάτης, υπό Θεού κατεστάθης, Αρχιστράτηγε θείε, Μιχαήλ υπερένδοξε· τω αστέκτω ούν θρόνω, παρεστηκώς, σκέπε, φρούρει, φύλαττε, σώζε πάντας, τους πίστει σε γεραίροντας, τον του κόσμου προστάτην». Ημίν δε τοις εορτάζουσι, ευαγγέλισον ταίς πρεσβείαις της υπερευλογημένης Θεοτόκου, την ειρήνην εν τη δοκιμαζομένη Αγία Γη και παντί τω κόσμω. Αμήν. Έτη πολλά, ειρηνικά και ευλογημένα Χριστούγεννα».
Την θείαν Λειτουργίαν ηκολούθησεν μεσημβρινή τράπεζα παρατεθείσα υπό του ηγουμένου Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού.
Η εορτή της Συνάξεως των Αγίων Αρχαγγέλων εωρτάσθη ωσαύτως και εις την εν Ιερουσαλήμ Ιεράν αυτών Μονήν δι’ Εσπερινού και θείας Λειτουργίας, προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καπιτωλιάδος κ. Ησυχίου και συλλειτουργούντων αυτώ του Δραγουμάνου Αρχιμανδρίτου π. Ματθαίου, του Αρχιμανδρίτου π. Κλαυδίου και του Ιεροδιακόνου π. Ευλογίου, ψαλλόντων του Ιεροδιακόνου π. Συμεών και του κ. Αγγέλου Γιαννοπούλου μετά των μαθητών της Πατριαρχικής Σχολής Σιών και προσευχομένου πυκνού εκκλησιάσματος εκ μοναχών, μοναζουσών και Ιεροσολυμιτών πιστών, τους οποίους μετά την θείαν Λειτουργίαν εδεξιώθη ο ηγούμενος και ανακαινιστής του Ναού Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Λύδδης κ. Δημήτριος.
Πηγή: Πατριαρχείο Ιεροσολύμων
